Пра першага дэпутата Вярхоўнага Савета БССР Маланню Сянюць успамінае Фаіна Дакутовіч
11:09 / 27.07.2019
Неўзабаве адгукнулася Фаіна Іванаўна Дакутовіч, якая ўсё жыццё пражыла ў вёсцы Варона і цудоўна ведала Маланню Сянюць. Хоць бабе Фене ўжо 92 гады, яна мае цудоўную памяць і цвярозы розум і пагадзілася расказаць пра першага пасляваеннага дэпутата Вярхоўнага Савета БССР ад Варнянскай выбарчай акругі – звычайную вясковую жанчыну з незвычайнымі паўнамоцтвамі.
– Я ў Варону адразу пасля вайны прыехала. Сюды прыслалі ўчастковым стрыечнага брата маёй маці, Віктара Зенюка, былога партызана, а ён забраў потым сваіх маці і сёстраў, якія на Віцебшчыне засталіся на папялішчы. І мне, сіраціне, не было куды падзецца: усіх маіх родных жыўцом спалілі, а мяне ў канцэнтрацыйны лагер забралі, так я адна з радні і засталася.
Паклікаў Віцька і мяне ў Заходнюю Беларусь. Прыехала – у іх саміх няма чаго есці, а тут яшчэ я. Маці іх скупаватая, бурчыць – нашто нам гэты лішні рот? Я не ведаю, што рабіць. А тут прыйшла да нас у хату старшыня сельсавета Малання Сянюць (на фота), пачула гэта і кажа:
– Хадзем, Фенечка, да мяне. Дапаможаш дзяцей гадаваць, што-кольвечы па гаспадарцы.
І пайшла я – па сутнасці, у домработніцы. Дзяцей глядзела, карову даіла, свіней карміла – усё, што трэба, рабіла. За кавалак хлеба працавала, хто мне што плаціў…
А сама босая. Юлюк, муж мой будучы, тады ўжо да мяне заляцаўся, зрабіў мне драўляныя клумпы. Увосень яшчэ як-небудзь, а зімой як? На гарышчы знайшла халявы ад ботаў, занесла шаўцу – ён зрабіў мне нейкі абутак. Дык Малання аддала яму грошы за работу – такая плата мне была.
Малання не мясцовая, аднекуль з-пад старой Вілейкі яе муж прывёз – з арміі, ці што? Не хацелі яе – ні радня яго, ні вяскоўцы. Таму, мусіць, і падалася ў актывісты. Яна баявая была. Нічога не баялася.
А мужык яе просты быў. Як Малання ў начальства пайшла, то мала яго панімала, да сябе не дапускала. Крычала: «Мне дадуць браўнінг – я цябе застрэлю!».
Дзяцей у іх трое было. Хлопчык Лютак – вельмі ж разумны, адны пяцёркі са школы насіў, не разумею, чаму далей вучыцца не пайшоў. І дзве дзяўчынкі, Люся і Анька. Калі я прыйшла да іх, то Анька зусім маленькая была, гадкі з паўтара.
Колькі той Маланні давялося перацярпець – не расказаць. Вокны ёй не раз білі. Аднойчы прыехаў оперупаўнаважаны, Кудраўцаў, дык яго ў Маланнінай хаце праз акно застрэлілі. У Астраўцы пахавалі.
А потым, як калгасы ўсталяваліся, то ўжо ўсе ёй нізенька кланяліся: «Мацвееўна, Мацвееўна…» Падарункі насілі – дываны саматканыя, ручнікі. Яна брала, казала: «Мне ж таксама дачок замуж трэба будзе аддаваць». У госці запрашалі. Яна зла ні на каго не трымала, па натуры добрая жанчына была.
Старшынёй сельсавета доўга працавала, хоць адукацыі ў яе не было. Як дэпутатам выбралі, то ў Мінск часта ездзіла, у раён – на сходы, на злёты розныя. А як граматных пабольшала, то у калгас пайшла працаваць. І пенсію ёй налічылі зусім малую, як усім калгаснікам. Яна да майго Юлюка прыйшла, просіцца: «Напішы, каму трэба, як жа так – столькі старшынёй сельсавета была, і дэпутатам, жыццём рызыкавала – а пенсіі не зарабіла».
Юльян умеў розныя паперы складаць, ведаў, каму направіць. Напісаў ён, каму трэба – і пенсію Маланні дабавілі.
Мужык яе першым памёр, Малання яшчэ колькі часу адна жыла, кватарантак трымала. А пасля таго, як Сяргей Віхроў, калгасны інжынер, нявесту сваю, Нінку Дукевіч, што памочнікам бухгалтара працавала, у яе хаце зверскі забіў, пайшла да дачкі, да Люсі. Там і памерла, прыкладна ў 75-м годзе.
А хата Маланні Сянюць і цяпер ў Сыманэлях стаіць. Пасялілася неяк адна сям’я, ды там сын маці забіў, і больш у той хаце ніхто жыць не схацеў.
Ад рэдакцыі:
Можа, адгукнецца нехта, хто памятае дэпутата Вярхоўнага Савета БССР Вікенція Падаліса? Чакаем вашых пісьмаў і тэлефанаванняў.