Колькі за змену апрацоўваюць рапсу на міні-цэху ў КСУП “Гудагай”

11:00 / 19.02.2025

КСУП «Гудагай» – першая гаспадарка раёна, дзе акрамя традыцыйнай вытворчасці малака і пасяўнога матэрыялу збожжавых, траў, бульбы, заняліся эксклюзіўнай – перапрацоўкай насення рапсу. Пяць гадоў назад на тэрыторыі механічных майстэрань у Палушах адкрылі міні-цэх з безадходнай вытворчасцю. 
Як за гэты час змянілася дзейнасць лініі, які шлях за змену праходзіць «чорнае золата», перш чым стаць духмяным алеем і спажыўным жмыхам, – пра гэта і іншае даведаўся карэспандэнт «раёнкі». 

Грошы на ўзвядзенне з нуля будынка пад гэтую лінію не сталі траціць і прыстасавалі адно з вытворчых памяшканняў, у якім, да слова, з паўтара дзясятка гадоў назад спрабавалі асвоіць перапрацоўку крыжакветкавага, але тады нешта не заладзілася. 

 – Адным з важных аргументаў на карысць запуску падобнай лініі па перапрацоўцы рапсу стала магчымасць мець уласны жмых для паўнавар­таснага і збалансаванага кармлення жы­вёлы. Таму наша гаспадарка заключыла дагавор з бела­рускай кампаніяй ААТ «Уні­лайн», якая на працягу многіх гадоў пастаўляе лініі па пера­працоўцы алейных культур для сельгаспрадпрыемстваў Бе­ла­русі. Яна з’яўляецца дылерам чэшскай фірмы «Фармэт». Прэсы, экструдар, агрэгат для ачысткі замежнай вытворчасці, а астатняе абсталяванне, у тым ліку шнэкі, бункеры-нака­пляльнікі – айчынныя, – рас­ка­заў намеснік ды­рэктара па пра­мысловай выт­ворчасці Сяргей Жук. – Аператары прайшлі спецыяльную пад­рыхтоўку. Пасля мантажу лінію запусцілі напрыканцы снежня 2019 года, а працаваць на ўсю магутнасць пачалі са студзеня 2020 года. Так што, можна сказаць, сёлета першы невялікі юбілей у нашага рапсавага цэха. 

Па словах суразмоўцы, сур’ёз­ных змяненняў у дзейнасці аб’ек­та за гэты час не адбылося. За змену тут апрацоўваецца каля 9-ці тон рапсу. За вытворчым працэсам пазменна сочаць чатыры аператары: Віталь Млынскі, Юрый Гурскі, Сяргей Раманоўскі і Вадзім Адамковіч. Апошні прэсоўшчык-адціскальшчык якраз быў на змене, таму з радасцю правёў экс­курсію для журналістаў па міні-цэху. 

Не паспелі за намі з калегай зачыніцца дзверы, як імгненна абдало, падалося спачатку прыемным водарам смажаных сланечнікавых семачак, а насамрэч – чорных рапсавых бубак. 

– На маніторы бачны ўвесь вытворчы ланцужок. Акрамя гэтага, сістэма падключана і да планшэта, які можна браць з сабой, калі, напрыклад, трэба падсунуць насенне ці замяніць мяхі з друзам і ачысткамі. Пры неабходнасці ўручную можна ўнесці карэктывы ў работу праг­рамы і выправіць непаладкі, – патлумачыў аператар

Працэс перапрацоўкі рапсу складаецца з некалькіх эта­паў. Спачатку насенне трапляе ў бункер-накапляльнік, адтуль пры дапамозе шнэка транспар­ці­руецца на ачыстку, затым – на першы прэс папярэдняга адціс­кання. Потым здробненая маса па эксрудары трапляе на прэс другаснага адціскання. Далей алей рухаецца ў адсек, дзе праходзіць фільтрацыю, і складзіруецца ў спецыяльныя рэзервуары. Іх на тэрыторыі налічыла 3 адзінкі аб’ёмам 25, 10 і 7 тон.

Жмых па транспарцёры адпраўляецца ў асобнае памяшканне. 

– За месяц работы цэха тут перапрацоўваецца каля 260-280 тон рапсу, за год атрымліваецца каля 3 тысяч тон. У залежнасці ад алейнасці і вільготнасці насення крыжакветкавага выхад алею вар’іруецца ў межах ад 30 да 35%, – патлумачыў Сяргей Жук. – Раз на год, звычайна летам, на два тыдні лінію спыняем для яе капітальнай ачысткі і тэхнічнага абслугоўвання.

Аказваецца, усё насенне рапсу (звыш 3 600 тон), якое адціс­каецца на палушскім міні-цэху, цалкам дасушыў і давёў да патрэбнай кандыцыі Вадзім Адамковіч з напарнікам Віталем Андрушкевічам на зернесушыльным комплексе «Грынвэй» у Германішках. Нагадаю, што гэты тандэм працаўнікоў па традыцыі штогод уваходзіць у тройку «двухтысячнікаў» раёна, а на жніве-2024 яны ўвогуле сталі першымі.

– Для нас жніво і пачынаецца менавіта з гэтай культуры. З ёй складаней працаваць. Па-першае, вільготнасць трэба «сагнаць» удвая. Па-другое, з-за вялікага працэнту ўтрымання алею і бялку ёсць вялікая рызыка для самаўзгарання рапсавых зярнят, – працягнуў Вадзім Адамковіч. – Але нездарма рапс называюць чорным золатам. Нягледзячы на ўсе складанасці і нюансы ў яго вырошчванні і апрацоўцы, з культур ён пры­носіць найбольшы прыбытак. 

І гэта сапраўды так. Хоць міні-цэх у КСУП «Гудагай» будавалі ў першую чаргу зыходзячы з патрэб жывёлагадоўлі, тым не менш і ад рэалізацыі алею гаспадарцы «капаюць» грошы. Яго продаж прыватнікам і фірмам адбываецца па прынцыпе тэндарнага торгу: хто прапануе большую цану, той і набывае «гудагайскі» алей. 


Для тых, хто далёкі ад аграпрамысловага сектара, патлумачу, чаму рапсавы жмых важны ў кармленні буйной рагатай жывёлы. Ён адносіцца да кармоў з высокім утрыманнем пратэіну і станоўча ўплывае на малочную прадуктыўнасць… 

Відавочна, што і рэкордны надой, які крыху не дацягнуў да 10 тысяч кілаграмаў малака,  КСУП «Гудагай» атрымаў дзякуючы і ўласнаму рапсаваму кампаненту.

Текст: Алёна Ганулич
Фото: Алёна Ганулич