Пра сваю малую радзіму ўзгадвае Ніна Рыбік
14:37 / 15.02.2018
Няважна, што менавіта, – але ўпэўнена, што ў вельмі многіх зашчымела-забалела ў гэты момант недзе там, у сонечным спляценні, дзе, кажуць, месціцца душа…
…Я ў той вечар, калі ў праграме навін пачула, што гэты год аб’яўлены Годам малой радзімы, была на кухні: рыхтавала вячэру і, як звычайна, «глядзела спіной» тэлевізар. У выніку на вячэру ў нас былі не даўно запланаваныя астравецкія цэпеліны, а салонікі – звычайная вараная бульба. І хоць сырадой і кіслае малако ад чорна-пярэстай Малышкі замянілі смаргонскія малочныя прадукты, было вельмі смачна. Амаль як у дзяцінстве…
Мая маленькая радзіма… Вёсачка Уласы, самая аддаленая ў Хойніцкім раёне, на крайнім паўднёвым усходзе рэспублікі, адкуль лёс мяне праз усю Беларусь закінуў на паўночны захад, на Астравеччыну. Так, сёння я, не крывячы душой, магу сказаць, што мая другая радзіма – тут, у гэтым непаўторным краі. Тут выраслі мае дзеці, тут – родныя магілы, тут мая любімая праца, мае сябры, маё жыццё, такое няпростае і такое салодкае.
А там, на другім канцы краіны, дажывае свой век, паціху разбураецца, зарастае кустоўем, мяняючыся да непазнавальнасці, мая родная вёсачка, якой ужо няма нават на карце…
Але яна, мая радзімка, жыве – у маіх згадках і ўспамінах тых яе сыноў і дачок, што больш ці менш шчасліва шукаюць свой лёс у розных гарадах і вёсках нашай краіны і нават у блізкім і далёкім замежжы. Гэтак жа, як у дзяцінстве, пахне бэз пад вакном і лашчыць босыя пяты шаўковы муражок, і рыпяць арэлі, гайдаючы мяне аж да неба. І залівіста смяюцца сяброўкі, і ломіць зубы ад сцюдзёнай вады ў крынічцы, што спаталяе нашу смагу па дарозе ў школу, і шалеюць майскімі начамі салаўі, па-асабліваму, з украінскім акцэнтам, выводзячы свае «каленцы»…
Я часта задаю сабе пытанне: ці ўсё я зрабіла, каб мая радзімка жыла?
Так, знікла яна не па маёй віне, і ніхто з аднавяскоўцаў не вінен у той страшнай Чарнобыльскай аварыі, якая сцерла з карты Беларусі сотні вёсак, у ліку якіх – і мае Уласы. І мы не ў стане адрадзіць яе – ды і наўрад ці варта гэта рабіць.
Але для таго, каб яна жыла ў нашых сэрцах, каб яе памяталі не толькі мы, але і нашы дзеці,– ці ўсё я, журналістка і пісьменніца Ніна Рыбік, зрабіла для гэтага?
Шчыра прызнаюся: напэўна, не… Не так часта, як хацела б і магла б, прыязджаю да яе ў госці. Не закончыла цыкл апавяданняў «Аднавяскоўцы», пераключыўшыся на іншыя, больш тэрміновыя і надзённыя тэмы. Нават радавод свой не аднавіла: усё не стае часу, сіл, магчымасці.
А яна, мая радзімка, цярпліва чакае…
Прабач мяне, малая радзіма! Даруй сваім дзецям іх легкадумнасць, мітуслівасць, няўменне расставіць прыярытэты.
Мы вернемся да цябе: прыйдзем, прыедзем, прыляцім, хоць бы ў думках і марах.
Бо без гэтага, без усведамлення таго, што ёсць на свеце месца, з якім ты звязаны пупавінай, не пішацца, не любіцца – не жывецца.
…Дактары кажуць, што нельга траўміраваць, а тым больш выдаляць з цела радзімкі – гэта можа дрэнна скончыцца.
Выдаляць радзімкі – духоўную повязь са сваёй маленькай радзімай – з душы не менш, а, магчыма, яшчэ больш небяспечна. Пасля гэтага могуць пачацца незваротныя працэсы ператварэння чалавека разумнага ў манкурта, у «івана непомнячага» – і гэта нашмат страшней фізічнага калецтва і нават сметрці.