Пра сваю малую радзіму ўзгадвае Ніна Рыбік

14:37 / 15.02.2018
Цікава, што паўстала перад вачыма ў нашых чытачоў, калі яны пачулі, што сёлетні год аб’яўлены Годам малой радзімы? Пасаджаная некалі хлапчанём бярозка каля веснічак? Неадкрытае, няспраўджанае першае каханне? Салаўі, што будзілі ранак ў чаромхавай засені? Запаветнае грыбовішча? Чырвоны круг сонца, які пяшчотна казытаў сваімі цёплымі промнямі, будзячы золкім ранкам малалетніх пастушкоў? Сенажаць з непаўторным водарам толькі што апалай пад вост­рым хуткім лязом бацькавай касы травы? 

1396111708-teplyj-den.jpg

Няважна, што менавіта, – але ўпэўнена, што ў вельмі многіх зашчымела-забалела ў гэты момант недзе там, у сонечным спляценні, дзе, кажуць, месціцца душа…

…Я ў той вечар, калі ў праграме навін пачула, што гэты год аб’яўлены Годам малой радзімы, была на кухні: рыхтавала вячэру і, як звычайна, «глядзела спіной» тэлевізар. У выніку на вячэру ў нас былі не даўно запланаваныя астравецкія цэпеліны, а салонікі – звычайная вараная бульба. І хоць сырадой і кіслае малако ад чорна-пярэстай Малышкі замянілі смаргонскія малочныя прадукты, было вельмі смачна. Амаль як у дзяцінстве…

eda-kartofel-kartoshka-goryachaya-otvarnaya-ukrop-zelenyj-luk-maslo-nyam-nyam-pishha-krestyan-korolej-razmytost-boke-wallpaper.jpg



Мая маленькая радзіма… Вёсачка Уласы, самая аддаленая ў Хойніцкім раёне, на крайнім паўднёвым усхо­дзе рэспублікі, адкуль лёс мяне праз усю Беларусь закінуў на паўночны захад, на Астравеччыну. Так, сёння я, не крывячы душой, магу сказаць, што мая другая радзіма – тут, у гэтым непаўторным краі. Тут выраслі мае дзеці, тут – родныя магілы, тут мая любімая праца, мае сябры, маё жыццё, такое няпростае і такое салодкае. 

IMG_2598.jpg



А там, на другім канцы краіны, дажывае свой век, паціху разбураецца, зарастае кустоўем, мяняючыся да непазнавальнасці, мая родная вёсачка, якой ужо няма нават на карце… 

2.jpg

Але яна, мая радзімка, жыве – у маіх згадках і ўспамінах тых яе сыноў і дачок, што больш ці менш шчасліва шукаюць свой лёс у розных гарадах і вёсках нашай краіны і нават у блізкім і далёкім замежжы. Гэтак жа, як у дзяцінстве, пахне бэз пад вакном і лашчыць босыя пяты шаўковы муражок, і рыпяць арэлі, гайдаючы мяне аж да неба. І залівіста смяюцца сяброўкі, і ломіць зубы ад сцюдзёнай вады ў крынічцы, што спаталяе нашу смагу па дарозе ў школу, і шалеюць майскімі начамі салаўі, па-асабліваму, з украінскім акцэнтам, выводзячы свае «каленцы»…

Я часта задаю сабе пытанне: ці ўсё я зрабіла, каб мая радзімка жыла? 

Так, знікла яна не па маёй віне, і ніхто з аднавяскоўцаў не вінен у той страшнай Чарнобыльскай аварыі, якая сцерла з карты Беларусі сотні вёсак, у ліку якіх – і мае Уласы. І мы не ў стане адрадзіць яе – ды і наўрад ці варта гэта рабіць. 

masany.jpg

Але для таго, каб яна жыла ў нашых сэрцах, каб яе памяталі не толькі мы, але і нашы дзеці,– ці ўсё я, журналістка і пісьменніца Ніна Рыбік, зрабіла для гэтага?  

Шчыра прызнаюся: напэўна, не… Не так часта, як хацела б і магла б, прыязджаю да яе ў госці. Не закончыла цыкл апавяданняў «Аднавяскоўцы», пераключыўшыся на іншыя, больш тэрміновыя і надзённыя тэмы. Нават радавод свой не аднавіла: усё не стае часу, сіл, магчымасці.
А яна, мая радзімка, цярпліва чакае…

Прабач мяне, малая радзіма! Даруй сваім дзецям іх легкадумнасць, мітуслівасць, няўменне расставіць прыярытэты. 

Мы вернемся да цябе: прыйдзем, прыедзем, прыляцім, хоць бы ў думках і марах. 

Бо без гэтага, без усведамлення таго, што ёсць на свеце месца, з якім ты звязаны пупавінай, не пішацца, не любіцца – не жывецца.


…Дактары кажуць, што нельга траўміраваць, а тым больш выдаляць з цела радзімкі – гэта можа дрэнна скончыцца. 

Выдаляць радзімкі – духоўную повязь са сваёй маленькай радзімай – з душы не менш, а, магчыма, яшчэ больш небяспечна. Пасля гэтага могуць пачацца незваротныя працэсы ператварэння чалавека разумнага ў манкурта, у «івана непомнячага» – і гэта нашмат страшней фізічнага калецтва і нават сметрці.



Текст: Нина Рыбик