“Черные копатели” вне закона
Праблема чорнага капальніцтва і разбурэння археалагічнай спадчыны ўзнімалася даўно. Асабліва актуальнай яна стала пасля таго, як у суседніх з нашай рэспублікай краінах былі прыняты адпаведныя законы.
У Беларусі пераломны момант наступіў пасля падпісання Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 485 “Аб удасканаленні аховы археалагічных аб'ектаў і археалагічных артэфактаў”. Дакументам зацверджаны комплекс мер, накіраваных на стварэнне дадатковых умоў для захавання культурна-гістарычнай спадчыны Беларусі, а таксама папярэджанне дзейнасці “чорных капальнікаў”.
Важна ведаць:
Указам прадугледжана перадача археалагічных артэфактаў, выяўленых выпадкова ці пры правядзенні археалагічных даследаванняў, у дзяржаўную ўласнасць. Устаноўлены парадак ажыццяўлення пошуку археалагічных аб’ектаў і артэфактаў, вызначаны парадак інфармавання мясцовых органаў аб выяўленых археалагічных аб’ектах і перадачы знойдзеных артэфактаў ва ўласнасць дзяржавы.
Выкарыстанне металашукальнікаў, геарадараў і іншых тэхнічных сродкаў і інструментаў для пошуку археалагічных аб’ектаў і артэфактаў дапускаецца толькі пры правядзенні археалагічных даследаванняў ва ўстаноўленным парадку.
Уведзена забарона на набыццё, продаж, дарэнне, абмен і заклад археалагічных артэфактаў. Выключэнне прадугледжана для дзяржаўных навуковых арганізацый і дзяржаўных музеяў, а таксама для фізічных і юрыдычных асоб, якія да 1 студзеня 2017 года ўключылі археалагічныя артэфакты, якія ёсць у іх уласнасці, у рэестр археалагічных артэфактаў.
Навукоўцы, археолагі, музейныя работнікі і ўсе тыя, хто зацікаўлены ў захаванні гісторыка-архітэктурнай спадчыны, чакалі гэтага ўказу з нецярплівасцю; тыя, хто любіў пажывіцца скарбамі нашай зямлі, – са страхам: у іх цяпер не атрымаецца беспакарана шукаць скарбы, каб пасля прадаць артэфакты на інтэрнэт-форумах чорных капальнікаў.
Пытанні аховы археалагічных аб’ектаў пры правядзенні земляных і будаўнічых работ і адказнасці за парушэнне заканадаўства у сферы аховы культурна-гістарычнай спадчыны былі разгледжаны на абласным семінары з удзелам навукоўцаў, прадстаўнікоў землеўпарадкавальнай службы, аддзелаў архітэктуры і будаўніцтва, служб жыллёва-камунальнай гаспадаркі, спецыялістаў па ахове гісторыка-культурнай спадчыны.
Для даведкі: У лістападзе мінулага года судом Смаргонскага раёна за незаконнае, з выкарыстаннем металашукальніка, правядзенне пошукавых работ парушальнік быў аштрафаваны на 345 рублёў.
Статыстыка
Па аператыўных звестках, у Гродзенскай вобласці 59 асоб займаюцца незаконным пошукам зброі, боепрыпасаў, узрыўных рэчываў у месцах баявых дзеянняў Першай і Другой сусветных войнаў. З такімі сістэматычна праводзяцца аператыўна-пошукавыя і прафілактычныя мерапрыемствы
Лічбы і факты
У Гродзенскай вобласці створана абласная камісія па археалагічных аб’ектах і артэфактах. З 2016 года яна разгледзела 3 заявы аб аднясенні матэрыяльных аб’ектаў да археалагічных і ўнясенні іх у рэестр археалагічных артэфактаў (152 прадметы).